با رسیدن گرمای داغ تابستان و توجه ویژه به عطرهای خنک، میخوایم مفصلا به مرکبات، این عنصر مهم عطرسازی و به ویژه عطرهای خنک بپردازیم.
گروه عطرهای مرکباتی یکی از قدیمیترین و فراوانترین عطرها هستند که ترکیباتی بر پایهی لیمو، پرتقال، ترنج، گریپ فروت یا ماندارین دارند. این ترکیبات همراه با دیگر روایح ترش و آروماتیک در عطرهای مردانه، و با روایح گلی در عطرهای زنانه مورد استفاده قرار میگیرند.
گروه عطرهای مرکباتی خود به دو زیرگروه تقسیم میشود: مرکباتی آروماتیک: از آمیختن مرکبات با گیاهان خوشبویی چون اسطوخودوس، رزماری، زیره و نعناع
مرکباتی خوشمزه: این گروه شامل مرکبات شیرین مثل پرتقال و لیمو شیرین، یا سایر مرکبات شیرین شده در تلفیق با وانیل، کارامل یا گلهای شیرین هستند.
به طور عمده از طیف میوههای هسپریدیک (پرتقالسانان) در عطرسازی با عنوان روایح مرکباتی یاد میشود. هسپریدیک برگرفته از واژه Hesperides حوریان اساطیری یونان است. هسپریدها یا الهههای شب، مسئولیت حفاظت از باغ سیبهای طلائی هرا (ملکه آسمانها در اساطیر یونان) را برعهدهداشتند. که بر مطابق افسانه این سیبهای طلایی در واقع پرتقال بودهاند.
عناصر مرکباتی در عطرسازی، میوهها یا مواد خام دارای بوی مرکباتی هستند - مانند شاهپسند (notably verbena) و علف لیمو (lemongrass) که برخی همراه با رزینها از عناصر باستانی عطرسازی شناخته میشوند. و انواع جدید این گروه شامل میوه دارابی (Pomelo)، گریپ فروت، و مرکبات شرقی یوزو و هاساکو که حاصل پیشرفتهای اخیر در صنعت عصاریگیری هستند.
به منظور حفظ تازگی ذاتی، اسانس مرکبات اغلب با روش فشردهسازی یا فشردهسازی سرد استخراج میشود که در این مورد پتیتگرین (اسانس برگ نارنج) استثناست و از طریق تقطیر بخار شاخه و برگهای درخت پرتقال تلخ (نارنج) بدست میآید. حضور مرکبات در عطرها، کیفیتی تازه و گازدار را به ارمغان میآورد که دلیل آن نتهای سبکی است که عامل تحریک خوشایند حس بویایی ما است. این روایح با الیتام خاطر و القای حس روشنایی و امید، در رهاندن ذهن از استرس، ایجاد حس نشاط و خوشبینی موثرند و فضایی از ظرافت و پاکی را تصویر میکنند. به ویژه ترنج، که از اجزای جداییناپذیر ترکیب ادکلنهای کلاسیک محسوب میشود. در عطرهای شرقی نیز، مرکبات همراه منحصر به فرد روایح سنگینتر گلی و رزینی هستند . همچنین مرکبات همراهی مناسب برای ترکیب با نتهای میوهای دیگرند تا از شیرینی آن کاسته و به ترشی و طراوت آن بیفزایند.