اگر نگاهی دقیق و کنجکاوانه به بستهبندی عطرها داشتهاید حتما متوجه شدهاید که معمولا در قسمت پشت جعبهی تمام عطرها لیستی از مواد تشکیلدهندهی آن عطر ذکر شده است. و در نگاهی دقیقتر، یکی از مواردی که تقریبا برای تمام عطرها به چشم میخورد Linalool است. در این مطلب میخواهیم به این مادهی پرکاربرد در صنعت عطرسازی بپردایم.
Linalool یک منو تریپن الکل با فرمول شیمیایی C10H18O است. حالا بیایید ببینیم تریپن چیست؟!
(به فرانسوی: Terpène) دستهای از مواد آلی هستند که در طبیعت گستردگی فراوانی دارند. و اکثراً به عنوان جزء اصلی در اسانس گیاهان میباشند.
لینالول یکی از پرکاربردترین مواد در صنعت عطرسازی است. این مادهی معطر بیرنگ و تا حدودی مایل به زرد در بیش از ۹۰ درصد عطرها و بین ۶۰ تا ۸۰ درصد مواد آرایشی، لوسیونهای بدن، مواد شوینده مانند شامپوها وصابونها و ... به عنوان یک مادهی معطر و نیز ترکیب میانی بهکار میرود.
این مادهی باارزش از بیش از ۲۰۰ گونه گیاه به دست مییاید، البته باید گفت که در انواع مختلف گیاهان میزان این اسانس متفاوت است و لینالول از قسمتهای مختلف گیاه از قبیل ریشه، پوست، دانه، برگ و گل استخراج میگردد:
گشنیز: برگ و گل و دانه
برگ بو: برگ
جز هندی: دانه
مرکبات: میوه
اکالیپتوس: برگ
اسطوخودوس، رز، یلانگ یلانگ: گل
برای کسب اطلاع بیشتر دربارهی گیاهان حاوی لینالول به
این منبع رجوع فرمایید.
لینالول همچنین در آروما تراپی (رجوع کنید به مطلب
آروماتراپی، حقیقت یا مجاز؟) نیز کاربرد دارد که از فواید آن میتوان مختصرا به موارد زیر اشاره داشت:
ضد التهاب وکاهشدهندهی درد
ضد تشنج بسیار قدرتمند
دورکنندهی حشرات
آرام بخش
ضد استرس واضطراب
ضد میکروب
بنا به گفته محققان Linalool ممکن است در برخی موارد ایجاد حساسیت کند. ازین روی تولیدکنندگان عطر ملزم هستند نام این ماده را در لیست ترکیبات عطر ذکر کنند.
به طور خلاصه
Linalool یک مایع بیرنگ تا زرد بسیار کمرنگ است و بویی شبیه روغن ترنج و اسطوخودوس فرانسوی دارد. این مادهی معطر طبیعی در طیف گستردهای از گیاهان از قبیل مرکبات، نعنا، دارچین، شاهدانه و درختان توس یافت میشود. گفتنی است که امروزه این ماده را به صورت مصنوعی نیز در آزمایشگاهها نیز تولید میکنند.
لینالول دارای دو ایزومر است که به لحاظ نقطه جوش، تراکم، ضریب شکست، حلالیت و همچنین از نظر شیمیایی واکنشهای یکسانی دارند. اما با دو بوی متفاوت که نه فقط برای انسان، بلکه برای حشرات نیز قابل تمییز است.

(S)-(+)-linalool بدست آمده از عصارهی گشنیز و پرتقال با بویی که همانند اسطوخودوس شیرین با رگههایی از مرکبات توصیف میگردد. این همپار لینالول همچنین در گوجهفرنگی نیز یافت میشود.
(R)-(-)-linalool در عصارههای گل رز، بهارنارنج، اسطوخودوس، برگ بو و ریحان سبز یافت میشود و بوی اسطوخودوس چوبیتر دارد.
در صنعت عطرسازی این ماده اغلب از گیاه اسطوخودوس استخراج میشود که به علت رایحه مطبوع و هزینهی پایین آن نسبت به دیگر گیاهان است. همچنین اسانس اسطوخودوس حاوی ۳۰درصد لینالول است که تولیدکنندگان را به گزیدن این گیاه ترغیب میکند.